Toptancı Halinin Sayısı Düşecek

Dünya Gazetesi köşe yazarlarından Ali Ekber Yıldırım’ın 19 Kasım Pazartesi günkü haberine göre uzun bir süreden beri gündemde olan Hal Yasası ile ilgili değişiklikler netleşiyor. Ticaret Bakanlığı tarafından hazırlanan, yaş meyve ve sebze ticaretinin düzenlenmesinde köklü değişiklikler öngören Hal Yasası taslağı Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a sunuldu. Hedef yasa ile gıda enflasyonunu düşürmek... Geçen hafta Türkiye Halciler Federasyonu yöneticilerine taslakla ilgili bir sunum yapıldı. Taslak bu hafta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'a sunulacak.

Taslakta hal komisyonculuğunun kesin olarak kaldırılmasına yer verilirken, halcilerin bu hafta görüşlerini Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunmaları bekleniyor. Hal Yasası ile ilgili son sözü Cumhurbaşkanı Erdoğan söyleyecek ve taslak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sevk edilecek.

Antalya Ticaret Borsası’nın düzenlediği “Yaş Meyve-Sebze Sektörü Sezona Başlarken” sektörel analiz toplantısına katılan Türkiye Halciler Federasyonu Başkanı Yüksel Tavşan, geçen perşembe günü Ticaret Bakanlığı’nda kendilerine Hal Yasası ile ilgili sunum yapıldığını belirterek şu bilgileri verdi: “Hazırlanan taslağı ilk kez gördük. Bize yazılı olarak vermediler. Bu taslağın Cumhurbaşkanlığı’na sunulduğunu anlattılar. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a sunum yapıldığı için bize taslağı yazılı olarak vermediler. Fakat içerik hakkında detaylı bilgi aldık. Öncelikle ülke genelinde faaliyet gösteren toplam 175 sebze meyve toptancı halinin sayısı azaltılacak. Hal sayısı 30 civarında olacak. Örneğin Antalya’da tek hal olacak. İhtiyaca uygun olarak “ürün toplama merkezleri” kurulacak. Hal komisyonculuğu ise kesin olarak kaldırılıyor. Komisyoncular tüccar olarak işlerine devam edebilecekler.”

Adı ‘Türkhal olsun’ talebi

Üreticiden alınan ürünün tasnifinin yapılarak, ambalajlandıktan sonra soğuk zincir ile hale getirilmesinin öngörüldüğünü anlatan Yüksel Tavşan, “Ürüne standartlaşmayı getirecek, ürünlerin paketlenmesi, ambalajlanması ve özellikle bölgesel ürünlerin markalaşması için bir altyapı oluşturulacak. Bunun için yap-işlet-devret modeli ile yatırım yapılacak. Bu yatırımlar Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) koordinasyonunda yerel yönetimler, bölgedeki üretici birliği, üretici kuruluşları veya sektörün diğer temsilcilerinin yer alacağı konsorsiyum tarafından yapılacak. Oluşturulacak konsorsiyumda hisse oranı yüzde 51’i aşarsa ihale yapılmayacak. Yüzde 51’i bulamazsa ihale yapılacak. Hallerin yönetimi, denetimi büyük oranda TOBB’da olacak. Hatta bizden Türkhal ismini istediler. Komisyonculuk kesin olarak kaldırıldığı için ürün fiyatını üreticiler, üretici birlikleri belirleyecek” diye konuştu.

Küçük üretici üretim yapamaz

Komisyoncunun yeniden tanımlanarak devam etmesi gerektiğini anlattıklarını vurgulayan Yüksel Tavşan, üretici birliklerinin kurulmasına kesinlikle karşı olmadıklarını ancak özellikle küçük üreticinin üretime devam etmesi için komisyonculuğun şart olduğunu anlattı. Köy tipi aile işletmesi olarak milyonlarca üreticinin komisyoncuların desteği ile üretim yaptığını anlatan Tavşan: “Yerine bir şey koymadan komisyonculuğu kaldırmak bu insanların üretim yapmasını engeller. Hal sektörünün çok farklı bir yapısı var. İşi bilmek, yaşamak gerekiyor. Haller komisyoncunun değil, üreticinin malıdır. Biz dedi ki komisyoncu şu anda üreticinin temsilcisi konumunda. Adını üretici temsilcisi olarak değiştirelim, alınan komisyonu da “hizmet bedeli” olarak adlandıralım. Üretici birliği de olsun, komisyoncu da olsun. Fakat sıcak bakmıyorlar” bilgisini verdi.

Cumhurbaşkanı ile görüşülecek

Antalya’daki toplantıyı yakından izleyen ve Antalya Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Sayman Üyesi ve Hal komisyoncusu Cüneyt Doğan’dan bilgi alan Adalet ve Kalkınma Partisi Merkez Karar Yönetim Kurulu Üyesi, Genel Merkez Teşkilat Başkan Yardımcısı ve Antalya Milletvekili Mustafa Köse, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a sunulmak üzere bir çalışma yapılmasını istedi. Köse’nin bu hafta içinde halciler için Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan randevu alması bekleniyor. Halcileri de dinledikten sonra Hal Yasası ile ilgili son sözü Cumhurbaşkanı Erdoğan söyleyecek ve taslak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne sevk edilecek.

Dünya gazetesinin haberine göre taslakta öne çıkan düzenlemeler şöyle:
1- Ülke genelindeki 175 sebze ve meyve hal sayısı 30'a indirilecek,
2- Sebze ve meyve hallerinin kurulması, yönetimi, işletilmesi Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği koordinasyonunda her bölgedeki yerel yönetim ve ilgili kurumlara verilecek,
3-Hal komisyonculuğu kesin olarak kaldırılacak ve komisyoncular tüccar olarak faaliyetlerine devam edebilecek,
4- Ürün tasnifi, standartlaşma ve bölgesel ürünlerin markalaşmasını sağlayacak altyapı kurulacak,
5-Üretim bölgelerinde ihtiyaca uygun olarak ürün toplama merkezleri kurulacak.
6- Ürün fiyatını üreticiler ve üretici birlikleri belirleyecek.